Nieuwbrief archief

 

Zelfsturende teams: aandachtspunten voor de OR

Zelfsturende of zelforganiserende teams zijn populair.

In de zorgsector, maar ook in vele andere organisaties wordt deze vorm van organiseren gepropageerd. Er bestaan echter vele vormen van zelfsturing. Soms is het een ordinaire vorm van bezuinigen (minder of geen leidinggevenden meer, maar verder blijft alles bij het oude) maar het kan ook een hele nieuwe manier van werken zijn met grote zelfstandigheid voor teams en werkenden. Daardoor kunnen deze het werk beter organiseren met als resultaat hogere kwaliteit, tevreden klant/client/afnemer en tevreden trotse werknemers. Buurtzorg Nederland is daar een voorbeeld van.

Uit het bovenstaande blijkt dat het resultaat in hoge mate afhankelijk is van de voorwaarden waaronder en de manier waarop het ingevoerd wordt. In het slechte geval leidt het tot hogere werkdruk, meer stress en veel onvrede. In het beste geval varen werknemer, klant èn organisatie er wel bij. Daarmee wordt direct duidelijk dat bij de invoering èn voortgang van zelfsturing ook een grote rol voor de OR is weggelegd.

Zelfsturing betekent in ieder geval een belangrijke verandering van de organisatie van het werk en valt daarmee natuurlijk onder het adviesrecht van de OR (Art. 25 lid 1 E van de WOR). Wil uw organisatie overgaan tot zelfsturing, zorg dan dat er duidelijke plannen komen en dat deze tijdig aan de OR worden voorgelegd. Laat u niet wijsmaken dat zelfsturing nu juist betekent dat er geen plannen en regels worden gemaakt. Zelfsturing kan alleen goed werken als er goede randvoorwaarden worden gecreëerd, duidelijke afspraken zijn over wat er wel en niet kan en het team voldoende ruimte krijgt om zelf beslissingen te nemen.

Denk daarbij aan de volgende aandachtspunten:

  • Zorg voor evenwichtige teams. Dat betekent niet te klein en niet te groot, bij voorkeur tussen de 8 en 12 personen. Bij kleinere teams wordt het moeilijk om een goede taakverdeling te realiseren. Worden ze te groot dan ontstaat bijna automatisch toch een vorm van hierarchie. Zorg verder voor een balans tussen fulltimers en partimers en voor teamleden met verschillende, elkaar aanvullende capaciteiten.
  • Geen verantwoordelijkheden zonder bevoegdheden. Ga na wat de opdracht en de verantwoordelijkheid van een team is en welke bevoegdheden en bewegingsvrijheid er nodig zijn om dat waar te maken.
  • Bepleit een goed evenwicht tussen de werklast van een team en de personele inzet die daarvoor nodig is.
  • Benadruk de noodzaak van goede begeleiding van medewerkers naar en in de nieuwe werkvorm. Het klinkt misschien paradoxaal maar zelfsturing gaat niet vanzelf.
  • Spreek af op welke steun een team indien nodig kan terug vallen, b.v. een manager als er verder gaande keuzes gemaakt moeten worden of een coach als de samenwerking verbeterd moet worden, enz.
  • Vergeet ook andere 'randvoorwaarden' niet, zoals scholing, kennisuitwisseling en goed functionerende hard- en sofware die helpt om het werk goed te doen i.p.v. een administratieve en bureauceatische last te zijn.

Wat nu als de zelfsturing al is ingevoerd, wordt een OR dan overbodig?

Dat wordt wel gezegd maar blijkt zelden het geval. De rol van de OR verandert omdat de OR zich niet bezig zal houden met de inhoud van het werk van de teams. Maar het is wel van belang dat de OR vanuit een brede visie op de organisatie met de directie overlegt over ontwikkelingen die de organisatie als geheel raken, over de toekomst van de organisatie en over strategische keuzes die de organisatie maakt of zou moeten maken.

Daarnaast is de OR er om mogelijke knelpunten te signaleren in de praktijk van de zelfsturende teams zoals tekort aan personeel, te hoge werkdruk of tekort schietende kennis of opleiding. Zijn de verantwoordelijkheden en de (veranderende) vragen waar het team voor staat nog wel in balans met de bevoegdheden? Blijf dus in contact met de teams, houd de vinger aan de pols en komt u tot de conclusie dat er wel wat te verbeteren valt, zet het dan op de agenda van de overlegvergadering. Bespreek de ervaringen en knelpunten en maak afspraken om deze op te lossen.

Hebt u vragen, zoekt u ondersteuning of wilt u reageren? Bel ons op 020-6200696 of mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.